SAĞLIK

Uyuz

YAZAR : Enyy Dergi

8 Kasım 2023


Hastalıklar

Uyuz Hastalığı Nedir? Uyuz Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi

Uyuz Hastalığı Nedir? Uyuz Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi
İlgili Tıbbi Birimler

●Deri ve Zührevi Hastalıkları (Dermatoloji)

Uyuz hastalığı, sarcoptes scabiei von hominis adlı akarın (uyuz böceği) deriyi istila edip, yuva yaptığı bölgede şiddetli kaşıntıya neden olduğu bulaşıcı bir cilt rahatsızlığıdır. Uyuzun en sık görülen belirtileri geceleri şiddetlenen yoğun kaşıntı, kızarıklık ve deri döküntüsü ile içi sıvı dolu kabarcıklar oluşmasıdır. Dünya çapında yaygın olarak görülen uyuz hastalığı en sık tropik bölgelerde ve insanların çok kalabalık bir şekilde bulunduğu yerlerde görülür. Aynı zamanda sarkoptik uyuz olarak da bilinen uyuz hastalığı, hayvanlarda da saptanabilir ancak oradaki akarlar biraz farklıdır. Genellikle evcil hayvanları etkileyen uyuz böcekleri, insanlar üzerinde yaşamaya uyum sağlayamaz. Bununla birlikte, evcil hayvanınızın üzerindeki akarlara karşı reaksiyon göstermek de mümkün olabilir.

İçindekiler

Uyuz Hastalığı Nedir?

Uyuz Türleri Nelerdir?

Uyuz Neden Olur?

Uyuz Nasıl Bulaşır?

Uyuz Belirtileri Nelerdir?

Uyuz Hastalığı Nasıl Geçer?

Uyuz Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?

Uyuz Nasıl Tedavi Edilir?

Uyuz Hastalığından Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Uyuz Belirtileri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

UYUZ HASTALIĞI NEDİR?
Uyuz, cildin üst tabakasına yuva yapan mikroskobik boyutlardaki sarcoptes scabiei von hominis adlı akarın (uyuz böceği) deriyi istila ettiği son derece bulaşıcı ve kaşıntılı bir cilt rahatsızlığıdır. Akarlar yuvalandığı deri bölgesinde yumurtlayarak çoğalırlar. Yoğun kaşıntı ve sivilce benzeri bir döküntüye neden olurlar. Uyuzun kaşıntı belirtisi bilekler, dirsekler, cinsel organ çevresi, parmak araları gibi belirli alanlarda yoğunlaşsa da tüm vücutta görülebilir. Kaşımaya bağlı olarak yaralarda meydana gelir.

UYUZ TÜRLERİ NELERDİR?
Kabuklu (Norveç)

Bu tip genellikle hatalı bağışıklık sistemi olan kişilerde görülür. Geniş bir cilt alanını kaplayan kabuklu alanlar oluşturma eğilimindedir. Kabuklu uyuzunuz varsa, klasik uyuzlarda yaygın olan 10 ila 15 akar yerine milyonlarca akara sahip olabilirsiniz.

Nodüler

Bu uyuz çeşidi çocuklarda daha yaygın olarak görülür. Kahverengi-kırmızı nodüller, akarlar gittikten çok sonra bile hala deride kalabilir.

Büllöz

Bu uyuz çeşidi yetişkinlerde genellikle cilt kabarcıklarını içeren başka bir durum olan büllöz pemfigoid ile karıştırılabilir.

Saç Derisi

Saç derisi uyuzu, kafa derisinde meydana gelir ve sedef hastalığına benzeyen pul semptomları gösterir.

UYUZ NEDEN OLUR?
Uyuz hastalığına, küçük, sekiz bacaklı olan ve halk arasında uyuz böceği olarak bilinen sarcoptes scabiei von hominis akarlarının derinin altına yerleşip yumurtlaması neden olur. Yakın ten teması, uyuz olan bir kişiyle giysi veya yatak takımı paylaşmak gibi durumlar uyuz hastalığına neden olan akarların artmasına ve bulaşmasına neden olur.

Özellikle sonbahar ve kış mevsimlerinde artış gösteren uyuz hastalığı; kalabalık olan okul, hastane ve askeri kışla gibi bölgelerde daha çok görülür. Ayrıca merak edilen konulardan biri de evcil hayvanlardan uyuz bulaşıp bulaşmadığı konusudur. Evcil hayvanlar insanlara uyuz bulaştırmaz. Hayvanları etkileyen uyuz akarları insanlarda hayatta kalmayıp bir çoğalma gerçekleştirmez. Bununla birlikte, uyuz olan bir hayvanla temas etmek, akar derinin altına girerse kısa süreli kaşıntıya neden olabilir ancak birkaç gün içinde akar ölür ve tedaviye gerek kalmaz.

UYUZ NASIL BULAŞIR?
Uyuz hastalığı en az 15 -20 dakika süre ile doğrudan veya yakın temas ile bulaşır. Özellikle yatak, çarşaf, yastık ve havlu gibi kişisel eşyalar, aynı evde, okulda, iş yerinde bulunmak ya da toplu taşıma araçları gibi kalabalık ve yakın bulunulmak zorunda kalınan insan gruplarının olduğu yerlerde çok kolay bir şekilde bulaşabilirler.

UYUZ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Uyuz böceğinin vücuda yerleşmesiyle başlayan uyuz belirtileri özellikle geceleri şiddeti artan yoğun kaşıntı, ciltte iz gibi grimsi beyaz ya da ten rengi kabarık çizgiler, vücuda yayılan sivilce benzeri döküntüler ve sıcak su ile temas sonrası artan kaşıntıdır. Uyuz da kaşıntılar daha çok el ve ayak parmakları arası, bilekler, koltuk altı, göbek deliği çevresi, bel, meme ucu ve kasık bölgesi gibi deri kıvrımlarında meydana gelir.

Uyuz ilk defa bulaştıysa 2-6 hafta içinde, daha önce de uyuz hastalığı geçirildiyse 1-4 gün içinde ortaya çıkabilecek uyuz belirtileri şunları içerir:

Geceleri şiddeti artan yoğun kaşıntı

Cilt yüzeyinde grimsi beyaz veya ten renginde kabarık çizgi şeklinde tüneller

Kıvrımlı bölgelerde sivilce benzeri döküntüler

Sıcak banyo ile daha da artan uyuz kaşıntısı

Kaşıma sonucu enfekte olan şişlik ve yaralar

Genital bölgede içi sıvı dolu lezyonlar oluşması

Kalın kabuklar oluşması

Bebek ve çocukların baş, yüz, boyun, avuç içi ve ayak tabanlarında kaşıntı ve kızarıklık

Hastalıklar

Uyuz Hastalığı Nedir? Uyuz Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi

Uyuz Hastalığı Nedir? Uyuz Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi
İlgili Tıbbi Birimler

●Deri ve Zührevi Hastalıkları (Dermatoloji)

Uyuz hastalığı, sarcoptes scabiei von hominis adlı akarın (uyuz böceği) deriyi istila edip, yuva yaptığı bölgede şiddetli kaşıntıya neden olduğu bulaşıcı bir cilt rahatsızlığıdır. Uyuzun en sık görülen belirtileri geceleri şiddetlenen yoğun kaşıntı, kızarıklık ve deri döküntüsü ile içi sıvı dolu kabarcıklar oluşmasıdır. Dünya çapında yaygın olarak görülen uyuz hastalığı en sık tropik bölgelerde ve insanların çok kalabalık bir şekilde bulunduğu yerlerde görülür. Aynı zamanda sarkoptik uyuz olarak da bilinen uyuz hastalığı, hayvanlarda da saptanabilir ancak oradaki akarlar biraz farklıdır. Genellikle evcil hayvanları etkileyen uyuz böcekleri, insanlar üzerinde yaşamaya uyum sağlayamaz. Bununla birlikte, evcil hayvanınızın üzerindeki akarlara karşı reaksiyon göstermek de mümkün olabilir.

İçindekiler

Uyuz Hastalığı Nedir?

Uyuz Türleri Nelerdir?

Uyuz Neden Olur?

Uyuz Nasıl Bulaşır?

Uyuz Belirtileri Nelerdir?

Uyuz Hastalığı Nasıl Geçer?

Uyuz Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?

Uyuz Nasıl Tedavi Edilir?

Uyuz Hastalığından Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Uyuz Belirtileri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

UYUZ HASTALIĞI NEDİR?
Uyuz, cildin üst tabakasına yuva yapan mikroskobik boyutlardaki sarcoptes scabiei von hominis adlı akarın (uyuz böceği) deriyi istila ettiği son derece bulaşıcı ve kaşıntılı bir cilt rahatsızlığıdır. Akarlar yuvalandığı deri bölgesinde yumurtlayarak çoğalırlar. Yoğun kaşıntı ve sivilce benzeri bir döküntüye neden olurlar. Uyuzun kaşıntı belirtisi bilekler, dirsekler, cinsel organ çevresi, parmak araları gibi belirli alanlarda yoğunlaşsa da tüm vücutta görülebilir. Kaşımaya bağlı olarak yaralarda meydana gelir.

UYUZ TÜRLERİ NELERDİR?
Kabuklu (Norveç)

Bu tip genellikle hatalı bağışıklık sistemi olan kişilerde görülür. Geniş bir cilt alanını kaplayan kabuklu alanlar oluşturma eğilimindedir. Kabuklu uyuzunuz varsa, klasik uyuzlarda yaygın olan 10 ila 15 akar yerine milyonlarca akara sahip olabilirsiniz.

Nodüler

Bu uyuz çeşidi çocuklarda daha yaygın olarak görülür. Kahverengi-kırmızı nodüller, akarlar gittikten çok sonra bile hala deride kalabilir.

Büllöz

Bu uyuz çeşidi yetişkinlerde genellikle cilt kabarcıklarını içeren başka bir durum olan büllöz pemfigoid ile karıştırılabilir.

Saç Derisi

Saç derisi uyuzu, kafa derisinde meydana gelir ve sedef hastalığına benzeyen pul semptomları gösterir.

UYUZ NEDEN OLUR?
Uyuz hastalığına, küçük, sekiz bacaklı olan ve halk arasında uyuz böceği olarak bilinen sarcoptes scabiei von hominis akarlarının derinin altına yerleşip yumurtlaması neden olur. Yakın ten teması, uyuz olan bir kişiyle giysi veya yatak takımı paylaşmak gibi durumlar uyuz hastalığına neden olan akarların artmasına ve bulaşmasına neden olur.

Özellikle sonbahar ve kış mevsimlerinde artış gösteren uyuz hastalığı; kalabalık olan okul, hastane ve askeri kışla gibi bölgelerde daha çok görülür. Ayrıca merak edilen konulardan biri de evcil hayvanlardan uyuz bulaşıp bulaşmadığı konusudur. Evcil hayvanlar insanlara uyuz bulaştırmaz. Hayvanları etkileyen uyuz akarları insanlarda hayatta kalmayıp bir çoğalma gerçekleştirmez. Bununla birlikte, uyuz olan bir hayvanla temas etmek, akar derinin altına girerse kısa süreli kaşıntıya neden olabilir ancak birkaç gün içinde akar ölür ve tedaviye gerek kalmaz.

UYUZ NASIL BULAŞIR?
Uyuz hastalığı en az 15 -20 dakika süre ile doğrudan veya yakın temas ile bulaşır. Özellikle yatak, çarşaf, yastık ve havlu gibi kişisel eşyalar, aynı evde, okulda, iş yerinde bulunmak ya da toplu taşıma araçları gibi kalabalık ve yakın bulunulmak zorunda kalınan insan gruplarının olduğu yerlerde çok kolay bir şekilde bulaşabilirler.

UYUZ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Uyuz böceğinin vücuda yerleşmesiyle başlayan uyuz belirtileri özellikle geceleri şiddeti artan yoğun kaşıntı, ciltte iz gibi grimsi beyaz ya da ten rengi kabarık çizgiler, vücuda yayılan sivilce benzeri döküntüler ve sıcak su ile temas sonrası artan kaşıntıdır. Uyuz da kaşıntılar daha çok el ve ayak parmakları arası, bilekler, koltuk altı, göbek deliği çevresi, bel, meme ucu ve kasık bölgesi gibi deri kıvrımlarında meydana gelir.

Uyuz ilk defa bulaştıysa 2-6 hafta içinde, daha önce de uyuz hastalığı geçirildiyse 1-4 gün içinde ortaya çıkabilecek uyuz belirtileri şunları içerir:

Geceleri şiddeti artan yoğun kaşıntı

Cilt yüzeyinde grimsi beyaz veya ten renginde kabarık çizgi şeklinde tüneller

Kıvrımlı bölgelerde sivilce benzeri döküntüler

Sıcak banyo ile daha da artan uyuz kaşıntısı

Kaşıma sonucu enfekte olan şişlik ve yaralar

Genital bölgede içi sıvı dolu lezyonlar oluşması

Kalın kabuklar oluşması

Bebek ve çocukların baş, yüz, boyun, avuç içi ve ayak tabanlarında kaşıntı ve kızarıklık

Uyuzun belirtileri açıklamalı olarak şöyledir:

Geceleri şiddeti artan kaşıntı
Uyuz belirtilerinin en yaygın, ayırt edici ve erken belirtisi geceleri kişiyi uykusundan uyandıracak kadar artan şiddetli kaşıntıdır. Vücut ısısında ki artış kaşıntının daha şiddetlenmesine neden olur ve geceleri pijama, kalın çarşaf ve battaniye gibi kullanımlar vücut ısısındaki artışın nedeni olabilir.

Cilt yüzeyinde grimsi beyaz veya ten renginde kabarık çizgi şeklinde tüneller
Ciltte fazla sayıda uyuz yuvalandıysa, dişi uyuz akarının derinin hemen altında açtığı tüneller grimsi beyaz veya ten renginde kabarık çizgi şeklinde görülür.

Kıvrımlı bölgelerde döküntüler
Vücut, yuvalanan uyuz akarlarına karşı reaksiyon geliştirir ve bu da döküntülere neden olur. Bu döküntüler daha çok bilekler, parmak araları, koltuk altı ve dirsek kıvrımları, kasık bölgesi ve popo kıvrımlarıdır. Döküntüler, kurdeşen, sivilce, ısırık ve pul şeklinde cilt lekesi şeklinde bir görüntü verir.

Sıcak banyo ile artan kaşıntı
Sıcak banyo ile uyuzun tipik belirtisi olan kaşıntı daha da artmaya başlar. Bu nedenle uyuz hastaları tuzu bir suyun içinde eriterek bu su ile banyo yapmalıdır.

Kaşıma sonucu enfekte olan şişlik ve yaralar
Şiddeti artan kaşıntıyla birlikte kaşınan bölgenin enfekte olmaya başlar. Oluşan enfeksiyon şişlik ve yaralara sebebiyet verir.

Genital bölgede içi sıvı dolu lezyonlar
Akarlar yerleştikleride, tünel oluşturdukları yerlere yumurta ve bu tünellere dışkılar bırakırlar. Vücudun akarlara, yumurtalara ve dışkıya karşı geliştirdiği reaksiyon sonucu küçük kaşıntılı şişlik ve kabarcıklar meydana gelir.

Kabuklu yaralar
Uyuz böceklerinin deriyi istila ettiği bölgelerde meydana gelen yaralar da yaygın olarak rastlanan uyuz belirtileri arasında yer alır.

UYUZ HASTALIĞI NASIL GEÇER?
Uyuz kendiliğinden iyileşen veya geçen bir hastalık değildir. Uyuzu geçiren tedavi yöntemi akarların sinir sistemini aşırı uyarıp, ölmesini sağlayan permetrin gibi uyuz kremi ve losyonlarıdır.

Ne yaptıysam uyuz geçmiyor diyen kişiler, çay ağacı yağı, aloe vera, karanfil yağı, biberiye ve kırmızı biber gibi doğal seçenekleri de deneyebilirler ancak reçeteli ilaçlar uyuzu geçirmenin en garanti yoludur.

Çay ağacı yağı
Antibakteriyel özellikle sayesinde topikal olarak cilde uygulanacak çay ağacı yağı uyuz hastalığının meydana getirdiği semptomları azaltır.

Aloe vera
İyileştiri ve yatıştırıcı etkiye sahip olan aloe vera jeli, uyuza bağlı olarak yaşanan kaşıntı hafifletir ve uyuz akarlarını öldürebilir.

Neem yağı
Antiinflamatuar etkilerinin karşılığı olarak uyuz semptomlarını azalttığına yönelik çalışmalar yapılan neem yağı da uyuz tedavisinde kullanılabilir. Ancak daha sağlıklı sonuç için doktora danışmak faydalı olacaktır.

Kırmızı biber
Sıcak banyo suyuna bir bardak kırmızı biber ekleyip su soğuyana kadar bekledikten sonra banyoya girip vücudu durulamak uyuz tedavisinin doğal yöntemlerinden olarak gösterilir. Ancak gözleri yakabilme riskine karşı gözünüzle temas etmediğinden emin olun.

Karanfil yağı
Antimikrobiyal etkilerinin gücü sonucunda karanfil yağı da uyuz belirtilerini hafifleten esansiyel yağlardandır. Topikal olarak cilt ve deriye uygulanabilir.

Biberiye yağı
Uyuz akarlarının meydana getirdiği deri istilasını durdurma gücü içeren biberiye yağı ayrıca ağrıyı azaltır ve ikincil enfeksiyon gelişimini engeller.

Hastalıklar

Uyuz Hastalığı Nedir? Uyuz Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi

Uyuz Hastalığı Nedir? Uyuz Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi
İlgili Tıbbi Birimler

●Deri ve Zührevi Hastalıkları (Dermatoloji)

Uyuz hastalığı, sarcoptes scabiei von hominis adlı akarın (uyuz böceği) deriyi istila edip, yuva yaptığı bölgede şiddetli kaşıntıya neden olduğu bulaşıcı bir cilt rahatsızlığıdır. Uyuzun en sık görülen belirtileri geceleri şiddetlenen yoğun kaşıntı, kızarıklık ve deri döküntüsü ile içi sıvı dolu kabarcıklar oluşmasıdır. Dünya çapında yaygın olarak görülen uyuz hastalığı en sık tropik bölgelerde ve insanların çok kalabalık bir şekilde bulunduğu yerlerde görülür. Aynı zamanda sarkoptik uyuz olarak da bilinen uyuz hastalığı, hayvanlarda da saptanabilir ancak oradaki akarlar biraz farklıdır. Genellikle evcil hayvanları etkileyen uyuz böcekleri, insanlar üzerinde yaşamaya uyum sağlayamaz. Bununla birlikte, evcil hayvanınızın üzerindeki akarlara karşı reaksiyon göstermek de mümkün olabilir.

İçindekiler

Uyuz Hastalığı Nedir?

Uyuz Türleri Nelerdir?

Uyuz Neden Olur?

Uyuz Nasıl Bulaşır?

Uyuz Belirtileri Nelerdir?

Uyuz Hastalığı Nasıl Geçer?

Uyuz Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?

Uyuz Nasıl Tedavi Edilir?

Uyuz Hastalığından Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Uyuz Belirtileri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

UYUZ HASTALIĞI NEDİR?
Uyuz, cildin üst tabakasına yuva yapan mikroskobik boyutlardaki sarcoptes scabiei von hominis adlı akarın (uyuz böceği) deriyi istila ettiği son derece bulaşıcı ve kaşıntılı bir cilt rahatsızlığıdır. Akarlar yuvalandığı deri bölgesinde yumurtlayarak çoğalırlar. Yoğun kaşıntı ve sivilce benzeri bir döküntüye neden olurlar. Uyuzun kaşıntı belirtisi bilekler, dirsekler, cinsel organ çevresi, parmak araları gibi belirli alanlarda yoğunlaşsa da tüm vücutta görülebilir. Kaşımaya bağlı olarak yaralarda meydana gelir.

UYUZ TÜRLERİ NELERDİR?
Kabuklu (Norveç)

Bu tip genellikle hatalı bağışıklık sistemi olan kişilerde görülür. Geniş bir cilt alanını kaplayan kabuklu alanlar oluşturma eğilimindedir. Kabuklu uyuzunuz varsa, klasik uyuzlarda yaygın olan 10 ila 15 akar yerine milyonlarca akara sahip olabilirsiniz.

Nodüler

Bu uyuz çeşidi çocuklarda daha yaygın olarak görülür. Kahverengi-kırmızı nodüller, akarlar gittikten çok sonra bile hala deride kalabilir.

Büllöz

Bu uyuz çeşidi yetişkinlerde genellikle cilt kabarcıklarını içeren başka bir durum olan büllöz pemfigoid ile karıştırılabilir.

Saç Derisi

Saç derisi uyuzu, kafa derisinde meydana gelir ve sedef hastalığına benzeyen pul semptomları gösterir.

UYUZ NEDEN OLUR?
Uyuz hastalığına, küçük, sekiz bacaklı olan ve halk arasında uyuz böceği olarak bilinen sarcoptes scabiei von hominis akarlarının derinin altına yerleşip yumurtlaması neden olur. Yakın ten teması, uyuz olan bir kişiyle giysi veya yatak takımı paylaşmak gibi durumlar uyuz hastalığına neden olan akarların artmasına ve bulaşmasına neden olur.

Özellikle sonbahar ve kış mevsimlerinde artış gösteren uyuz hastalığı; kalabalık olan okul, hastane ve askeri kışla gibi bölgelerde daha çok görülür. Ayrıca merak edilen konulardan biri de evcil hayvanlardan uyuz bulaşıp bulaşmadığı konusudur. Evcil hayvanlar insanlara uyuz bulaştırmaz. Hayvanları etkileyen uyuz akarları insanlarda hayatta kalmayıp bir çoğalma gerçekleştirmez. Bununla birlikte, uyuz olan bir hayvanla temas etmek, akar derinin altına girerse kısa süreli kaşıntıya neden olabilir ancak birkaç gün içinde akar ölür ve tedaviye gerek kalmaz.

UYUZ NASIL BULAŞIR?
Uyuz hastalığı en az 15 -20 dakika süre ile doğrudan veya yakın temas ile bulaşır. Özellikle yatak, çarşaf, yastık ve havlu gibi kişisel eşyalar, aynı evde, okulda, iş yerinde bulunmak ya da toplu taşıma araçları gibi kalabalık ve yakın bulunulmak zorunda kalınan insan gruplarının olduğu yerlerde çok kolay bir şekilde bulaşabilirler.

UYUZ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Uyuz böceğinin vücuda yerleşmesiyle başlayan uyuz belirtileri özellikle geceleri şiddeti artan yoğun kaşıntı, ciltte iz gibi grimsi beyaz ya da ten rengi kabarık çizgiler, vücuda yayılan sivilce benzeri döküntüler ve sıcak su ile temas sonrası artan kaşıntıdır. Uyuz da kaşıntılar daha çok el ve ayak parmakları arası, bilekler, koltuk altı, göbek deliği çevresi, bel, meme ucu ve kasık bölgesi gibi deri kıvrımlarında meydana gelir.

Uyuz ilk defa bulaştıysa 2-6 hafta içinde, daha önce de uyuz hastalığı geçirildiyse 1-4 gün içinde ortaya çıkabilecek uyuz belirtileri şunları içerir:

Geceleri şiddeti artan yoğun kaşıntı

Cilt yüzeyinde grimsi beyaz veya ten renginde kabarık çizgi şeklinde tüneller

Kıvrımlı bölgelerde sivilce benzeri döküntüler

Sıcak banyo ile daha da artan uyuz kaşıntısı

Kaşıma sonucu enfekte olan şişlik ve yaralar

Genital bölgede içi sıvı dolu lezyonlar oluşması

Kalın kabuklar oluşması

Bebek ve çocukların baş, yüz, boyun, avuç içi ve ayak tabanlarında kaşıntı ve kızarıklık

Uyuzun belirtileri açıklamalı olarak şöyledir:

Geceleri şiddeti artan kaşıntı
Uyuz belirtilerinin en yaygın, ayırt edici ve erken belirtisi geceleri kişiyi uykusundan uyandıracak kadar artan şiddetli kaşıntıdır. Vücut ısısında ki artış kaşıntının daha şiddetlenmesine neden olur ve geceleri pijama, kalın çarşaf ve battaniye gibi kullanımlar vücut ısısındaki artışın nedeni olabilir.

Cilt yüzeyinde grimsi beyaz veya ten renginde kabarık çizgi şeklinde tüneller
Ciltte fazla sayıda uyuz yuvalandıysa, dişi uyuz akarının derinin hemen altında açtığı tüneller grimsi beyaz veya ten renginde kabarık çizgi şeklinde görülür.

Kıvrımlı bölgelerde döküntüler
Vücut, yuvalanan uyuz akarlarına karşı reaksiyon geliştirir ve bu da döküntülere neden olur. Bu döküntüler daha çok bilekler, parmak araları, koltuk altı ve dirsek kıvrımları, kasık bölgesi ve popo kıvrımlarıdır. Döküntüler, kurdeşen, sivilce, ısırık ve pul şeklinde cilt lekesi şeklinde bir görüntü verir.

Sıcak banyo ile artan kaşıntı
Sıcak banyo ile uyuzun tipik belirtisi olan kaşıntı daha da artmaya başlar. Bu nedenle uyuz hastaları tuzu bir suyun içinde eriterek bu su ile banyo yapmalıdır.

Kaşıma sonucu enfekte olan şişlik ve yaralar
Şiddeti artan kaşıntıyla birlikte kaşınan bölgenin enfekte olmaya başlar. Oluşan enfeksiyon şişlik ve yaralara sebebiyet verir.

Genital bölgede içi sıvı dolu lezyonlar
Akarlar yerleştikleride, tünel oluşturdukları yerlere yumurta ve bu tünellere dışkılar bırakırlar. Vücudun akarlara, yumurtalara ve dışkıya karşı geliştirdiği reaksiyon sonucu küçük kaşıntılı şişlik ve kabarcıklar meydana gelir.

Kabuklu yaralar
Uyuz böceklerinin deriyi istila ettiği bölgelerde meydana gelen yaralar da yaygın olarak rastlanan uyuz belirtileri arasında yer alır.

UYUZ HASTALIĞI NASIL GEÇER?
Uyuz kendiliğinden iyileşen veya geçen bir hastalık değildir. Uyuzu geçiren tedavi yöntemi akarların sinir sistemini aşırı uyarıp, ölmesini sağlayan permetrin gibi uyuz kremi ve losyonlarıdır.

Ne yaptıysam uyuz geçmiyor diyen kişiler, çay ağacı yağı, aloe vera, karanfil yağı, biberiye ve kırmızı biber gibi doğal seçenekleri de deneyebilirler ancak reçeteli ilaçlar uyuzu geçirmenin en garanti yoludur.

Çay ağacı yağı
Antibakteriyel özellikle sayesinde topikal olarak cilde uygulanacak çay ağacı yağı uyuz hastalığının meydana getirdiği semptomları azaltır.

Aloe vera
İyileştiri ve yatıştırıcı etkiye sahip olan aloe vera jeli, uyuza bağlı olarak yaşanan kaşıntı hafifletir ve uyuz akarlarını öldürebilir.

Neem yağı
Antiinflamatuar etkilerinin karşılığı olarak uyuz semptomlarını azalttığına yönelik çalışmalar yapılan neem yağı da uyuz tedavisinde kullanılabilir. Ancak daha sağlıklı sonuç için doktora danışmak faydalı olacaktır.

Kırmızı biber
Sıcak banyo suyuna bir bardak kırmızı biber ekleyip su soğuyana kadar bekledikten sonra banyoya girip vücudu durulamak uyuz tedavisinin doğal yöntemlerinden olarak gösterilir. Ancak gözleri yakabilme riskine karşı gözünüzle temas etmediğinden emin olun.

Karanfil yağı
Antimikrobiyal etkilerinin gücü sonucunda karanfil yağı da uyuz belirtilerini hafifleten esansiyel yağlardandır. Topikal olarak cilt ve deriye uygulanabilir.

Biberiye yağı
Uyuz akarlarının meydana getirdiği deri istilasını durdurma gücü içeren biberiye yağı ayrıca ağrıyı azaltır ve ikincil enfeksiyon gelişimini engeller.

UYUZ HASTALIĞI TANISI NASIL KONUR?
Uyuz tanısında hastanın şikayetleri ve fiziki muayene bulguları çoğunlukla yeterlidir. Gece kaşıntısı, tipik deri döküntüleri ve döküntülerin dağılımı ile uyuz tanısı konur. Geceleri kaşıntının şiddetlenmesi, sıcak duş veya banyo ile artması uyuz hastalığını destekler. Uyuz tanısında şüphe varsa lezyonların dermatoskopi cihazı ile büyütülerek incelenmesi veya mikroskobik olarak değerlendirilmesi tanıya yardımcı olabilmektedir. Uyuz böceğinin yerleştiği tünellerin ucunda kir birikimi, siyah nokta benzeri oluşumlar gözlenir.

Uyuz Tanısı için Mürekkep Testi Nedir?
Uyuz akarlarının yuvaları bir mürekkep testi kullanılarak tespit edilebilir. Kaşıntılı bölgeye mürekkep döküp, daha sonra alkollü bir bezle silinir. İlgili bölgede uyuz yuvası bulunuyorsa mürekkebin bir kısmı kalacak ve yuvaya doğru akarak koyu bir çizgi halinde görüncektir. Koyu çizgiler oluşursa bu teşhisi doğrulamak için etkilenen bölgeden bir deri örneği alınarak mikroskop altında doğrulanabilir.

UYUZ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Doktorunuz bir insektisit olan permetrin krem veya losyonu boyundan aşağı uygulatıp, ciltte 8-24 saat arasında bekletitirerek akarlar ve bıraktıkları yumurtaların öldürerek hastalığı tedavi etmeyi önerebilir. Ya da başka bir tedavi yöntemi olarak antiparaziter hap olan ivermektin’i önce tek bir dozda ve ardından 1-2 hafta sonra ikinci bir doz vererek tedavi planını uygulamayı tercih edebilir. Uyuz hastalığının tedavisinde doktor talimatları ile hareket etmek, doktor onayı olmadan herhangi bir ilacı kullanmak tehlikeli olabilir.

İlaç tedavisi başlandığında dikkat edilmesi gereken, son 3 gün içerisinde giyilen kıyafet, yastık yorgan kılıflarınız, ayakkabınız kısacası deriniz ile temas eden her şeyi 3 gün süre ile plastik bir torbaya atıp ağzını kapatarak hava almamasını sağlayarak(akarlar insan vücudu dışında 3 gün süre ile yaşayabilir) ya da en az 60 derece sıcaklıkta yıkayarak, akarların ölmesini sağlamanız gerekir.

Uyuz Tedavisinde Kullanılan Yöntemler
Lokal uygulanan antiparaziter losyonlar (en sık permetrin etken maddeli uyuz kremi veya sülfür-katran içeren klasik majistral ilaçlar)

Ağızdan alınan tablet formunda sistemik antiparaziter ilaçlar (ivermektin etken maddeli)

Hijyen önlemleri (ilaçları sürmeden önce ilk olarak keselenerek banyo yapmalıdır. Banyodan sonra deri kurulanmalı ve sonrasında kulak arkasından itibaren ayak parmak uçları dahil tüm vücuda uyuz ilacını sürülmelidir)

Tırnaklar uzunsa kısa kesilmelidir.

Kaşıntı için antihistamink haplar veya topikal steroidler

Kaşıntıyı hafifletmek için çay ağacı ve aloe vera içerikli kremler

Uyuz Tedavisi İçin Kullanılan İlaçlar Nelerdir?
Uyuz tedavisinde en sık kullanılan tedaviler permetrin içeren kremlerdir. Bunun yanında kükürt ve benzil benzoat içeren kremler de kullanılmaktadır. Bazı durumlarda ivermectin içeren haplardan da fayda sağlanmaktadır.

Gebelikte Uyuz Tedavisi Nasıl Yapılır?
Gebelik döneminde görülen uyuz tablosunda kükürtlü kremler ve permetrinli kremler kullanılabilir. Önerilen dozlardan fazla kullanmamak gerekir.

UYUZ HASTALIĞINDAN KORUNMAK İÇİN NE YAPILMALIDIR?
Uyuz hastalığından korunmak için öncelikle bulaş yollarını bilmek ve uyuz vakalarından uzak durmak önemlidir. Bulaşma yakın temasla olur. Ancak kısa süreli temasın bulaşma için yeterli olmadığı unutulmamalıdır. Uyuz hastalığından korunmak şu öneriler dikkat edin: Özellikle toplu taşıma alanlarında, kalabalık ortamlarda hijyene dikkat edilmeli, Uyuz hastalığına sahip olan kişilere temastan kaçınılmalı, Havlu, nevresim iç çamaşırı gibi kişisel eşyalar ortak kullanılmamalı, Kişisel hijyene dikkat edilmeli, Araba, ev gibi ortak kullanım olan alanlarda temizliğe dikkat edilmelidir.

UYUZ BELİRTİLERİ HAKKINDA SIKÇA SORULAN SORULAR
Uyuz olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Uyuz belirtileri özellikle geceleri şiddeti artan ve daha çok deri kıvrımları, parmak araları ve dirsek yanı sıra kasık, cinsel organ, meme ucu ve göbek deliği çevresinde görülen yoğun kaşıntı isteği, sivilce benzeri deri döküntüleri, küçük kabarcık ve şişlikler halinde gözle görülebilen dalgalı tünellerdir.

Uyuz hastalığı kendiliğinden geçer mi?
Hayır, uyuz hastalığı kendiliğinden geçmez veya iyileşmez. Tedavi edilmediğinde kaşıntıya bağlı deri yüzeyinde oluşan yaralar sebebi ile bakteriyel enfeksiyonlar da meydana gelebilir. Bu nedenle uyuz hastalığı varsa mutlaka uzman bir hekime görünülmelidir.

Uyuz ilk nerede başlar?
Halk arasında uyuz böceği olarak bilinen sarcoptes scabiei von hominis akarı, cildin üst kısmında görünerek uyuz hastalığını ortaya çıkarır. Akar ciltte daha da ilerleyerek kaşıntıya neden olmaya başlar. Tedavi edilmediği takdirde kaşıntılar döküntü ve yara oluşumuna yol açar.

Uyuz hastalığı belirtileri ne kadar sürede ortaya çıkar?
Uyuz paraziti sağlıklı insana bulaştığında deri altına girerek tüneller açar ve hızla üremeye başlar. Eğer kişi ilk kez uyuz hastalığına yakalanmışsa semptomlar kendini 2-6 hafta arasında göstermeye başlar ancak daha önce uyuz hastalığı geçiren kişiler uyuz belirtilerini genellikle 1-4 gün içinde yaşamaya başlar.

Uyuz bulaşıcı mı?
Uyuz hastalığı son derece bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalığın bulaşma şekli yakın temas şeklinde olabileceği gibi ortak kullanılan yatak, çarşaf, havlu ve kıyafetler de hastalığı bulaştırabilir. Bunun nedeni ise akarın insan vücudu dışında 1-2 gün kadar yaşayabilmesidir.

Uyuz geçtikten sonra kaşıntı ne kadar sürer?
Uyuzda antiparaziter tedavi ile uyuz böcekleri (akarlar) ve yumurtaları gitse de kaşıntı hemen kesilmez. Derideki duyarlanma (alerji) bir süre daha devam eder ve kaşıntıların tamamen geçmesi 2-4 haftayı bulabilir.

Uyuz hastalığı hayvanlardan bulaşır mı?
Evcil hayvanlar da uyuz olabilir. Ancak hayvanlarda gözlenen uyuz akarı türü ile insan uyuz akarı farklıdır. Dolayısı ile hayvandan insana uyuz geçse de kısa süreli kaşıntı dışında herhangi bir parazit enfeksiyonuna yol açmaz.

Uyuz tedavisinde eşyalar kaç derecede yıkanmalı?
Uyuz tedavi sürecinde son bir hafta içerisinde kullanılmış tüm kıyafet, çamaşır ve yatak takımlarının en az 60 derecede yıkanması ve ütülenmesi gereklidir. Yıkanamayacak eşyaların ağzı bağlı şekilde hava almadan 7 gün saklanması yeterli olur.

Uyuz kaşıntısı hangi durumlarda şiddetlenir?
Uyuz kaşıntısı genellikle geceleri veya sıcak bir banyo veya duştan sonra daha da kötüleşir.

kaynak :

Uyuz

YAZAR : Enyy Dergi

8 Kasım 2023

SAĞLIK

İlgili Başlıklar


Copyright 2024