Tarihte saçın her zaman bir anlamı olmuş, kimi zaman bir dışavurum kimi zaman ise başkaldırı olarak geçmişimizde yerini almıştır. Çok geriye gitmemize gerek olmadığını İran’da kadınların yaşanılan olay sonrasında protesto olarak saçlarını birer birer kesmesinden anlayabiliriz. Peki neden saç bu denli kıymetli ve karşı tarafa duyguları ifade etme şekli olarak karşımıza çıkıyor?
Saç,Eski Yunan’dan ve Çin’e kadar farklı anlamlar taşımaktaydı. Japonya, Mora, Kuzey Avrupa gibi bölgelerde kısa saç kölelere has bir özellikti ve saçını kesmek bir insana yapılabilecek en ciddi hakaretlerden biriydi.Öte yandan Antik Mısır’da koyu kahverengi ve siyah saç gücü temsil etmekteydi bunun tersi olarak Roma’da ise sarı saç görece daha az ve tanrılara has bir özellikti.Elbette saç her zaman bir şey temsil etmek zorunda değildi öyle ki Fİravun döneminde insanlar saçlarını tamemen kazıyor saçı pis bir yığın olarak görüp sonucunda peruk takıyorlardı.En sevdiğim mitlerden olan Medusa miti de saç için verilebilecek örneklerden biridir. Saçın bir ceza olarak verildiği bu mitte Athena Medusa’ya sinirlenir ve Medusa’nın herkesin aşık olduğu saçlarını yılanlara çevirmiştir.
Saçın kadınların üzerinde ataerkil düzenin yıllar boyu sürmesi sebebiyle daha büyük bir etkisi olmuştur.Roma’da kadınlar evlenmeden önce saç uzatmasına rağmen evlendiğinde saçlarını örtmek zorundaydı. O zamanlar inancın ve evlilğin göstergesi olan saç hakkında çağdaş sanatta farklı kavramlara karşılık gelebilmektedir. Örnek vermek gerekirse 1974 yılında Rebacca Horn ‘Egzersiz 8: İki Makasla Aynı Anda Saçları Kesme’ isimli performans ve video çalışmasında, kadına yüklenen rollerden sıyrılma, kadınlığın altını oyma ve onu katı normlardan çıkarmak adına üretmiş olduğu eserinde, toplumsal baskının kadın üzerinde yaratmış olduğu ağırlığın bedenden sökülüp atılmasını, saç imgesi üzerinden aktarmaktadır. Kadınlar modern sanatla öfke ve acısını saçlarının üzerinde farklı şekillerde göstermişlerdir. Sonuç olarak kadınların yıllardır vermiş olduğu mücadele sanatta yerini bulmuş kadınların bedeninde özellikle saçındaki dışavurumlarla insanlara aktarılmıştır
Hazırlayan:Damla Birlik
