Merhaba ben Diyetisyen Bilge Olcay DAL. Sağlıklı beslenme ve insan bilimine olan ilgim yolumu çok
sevdiğim mesleğim ile kesiştirdi. 2015 yılında başladığım İstanbul Gelişim Üniversitesi Beslenme ve
Diyetetik bölümü eğitim ve öğretime devam ederken gönüllü olarak Acıbadem Hastanesi klinik ve
bariatri diyetisyenliği, Dünya Göz Hastanesi klinik diyetisyenliği, We5consept Spor Akademi, Cenk
Özyılmaz Beslenme ve Diyet Danışmanlığı, İpek Ağaca Özger Renkli Diyet gibi beslenmenin farklı
alanlarında bu mesleğin öncüleri ile çalışma fırsatı yakaladım.
2020 yılından itibaren Özel Ahu Hastanesinde mevcut çalışmalarıma ek olarak hastalıklarda beslenme, gebe beslenmesi gibi farklı alanlarda da danışan kabulüne devam etmekteyim. Onkoloji
diyetisyenliği, gastroenteroloji diyetisyenliği alanlarında eğitimler ve sertifikalar aldım. Umuyorum ki bundan sonra da bilimsel verilere dayanan bir yöntem ile tüm sağlık sorunlarının altında yatan yeme-içme alışkanlıklarını danışanlarımla birlikte değiştirmeye ve iyileştirmeye devam edeceğim.
Bu doğrultuda yanlış bildiğimiz beslenme öğretileri, popüler diyetlere bilimsel bakış açısını ele alacağım.
1)GLUTENSİZ DİYET
Gluten nedir?
Gluten arpa, çavdar ve buğday gibi tahıllarda bulunan doğal bir içeriktir. Günümüzde glutensiz beslenmenin kilo verdirdiği düşünülerek bu yönde uygulanan pek çok yanlış diyet vardır.
Glutenin zararlı olduğu 3 grup vardır
1) Çölyak hastaları
2) Buğday alerjisi
3) Gluten intoleransı
Çölyak türkiyede %1 görülen bir hastalıkken, glüten intoleransı %6 sıklıkla görülür. Buğdayalerjisininse görülme olasılığı çok daha düşüktür.
Gluten intoleransı olduğunu iddia edenlerin çoğunlukla şikayeti hazımsızlık karında şişkinlik ,karında
ağrı vbdir.. Bu rahatsızlıklar rafine karbonhidrat veya yağlı besin tüketiminden kaynaklıdır.
Gluten etkisinin bir nosebo etkisi olduğu söylenebilir. (nosebo plasebonun olumsuz halidir, yani
hastanın kendisini bir ilaca veya besine karşı yan etki göstereceğine inandırmasıdır.)
Güncel yapılan bir araştırmada glutensiz beslenen ve glutenli sağlıklı beslenen iki grup arasında kilo verme hızları veya orantıları arasında bir fark görünmemiştir.
Literatüre baktığımızda glutensiz beslenmenin Kilo kaybına sebep olduğu yönünde hiçbir çalışma yokken aksi çalışmalar vardır.
2017 de yayınlanan bir çalışmadan glutensiz beslenenlerde arsenik ve civa miktarı arttırıyor
Glutensiz beslenenlerde şeker hastalığı riski daha fazladır.
Yukarıda bahsettiğim 3 gruba girmiyorsanız glütensiz beslenmek sizi daha sağlıklı yapmıyor aksine daha hızlıkilo aldırıyor.
2)LAKTOZSUZ DİYET
Laktoz İntoleransı nedir?
Laktoz intoleransı, süt , süt ürünlerinde bulunan laktozun sindiriminde gerekli olan laktaz enzimi eksikliği veya yetersizliği sonucu oluşan sindirim bozukluğudur.
Bu durum sonucunda gaz, karın ağrısı, kramp, distansiyon, bulantı, kusma, ishal, dehidratasyon gibi semptomlar olabilir.
En iyi tanı yöntemi jejunumdan alınan biyopsi ile enzim aktivitesinin ölçülmesidir.Ancak pratikte uygulanması zor olduğu için bunun yerine laktozsuz diyet uygulanarak şikayetlerin azalmasını gözlemlemek daha uygun bir yöntemdir.
Laktozsuz diyetin amacı laktozu azaltmaktır
Bu esnada diyetin örüntüsü oluşturulurken şu yollar izlenebilir
1)Laktoz içeren besinlerin diyetten çıkarılması
2)Düşük laktoz içeren besinleri tüketmek (laktozsuz süt ve laktoz içeriği düşük yoğurt vb.)
3) Laktoz içeren besinlerle birlikte laktaz enzimi tüketmek
Düşük laktoz içeren besinler en sık uygulanan diyet yöntemidir.Çünkü
diyettten süt ürünlerinin tamamen çıkarılması.başta kalsiyum olmak üzere birçok elzem besin ögesi yetersizliklerine neden olabilir. Kalsiyum alımındaki azalma osteoporoz, hipertansiyon ve bazı kanser türleri gibi önemli sağlık sorunları ile ilişkili bulunmuştur Bu sebeple laktoz toleransı olmayan kişilerin süt ürününü kesmeleri veya süt ürünü türevleri tüketmemeleri önerilmez.
Laktozu azaltmak için laktozsuz peynir,laktozsuz süt,süt yerine yoğurt gibi beslenme alışkanlıklarınızda değişikler yapabilirsiniz.
Laktozsuz sütün tadının diğer sütten daha tatlı ve şekerli gelmesinin nedeni, sütteki laktozun glikoz ve galaktoz bileşenlerine ayrıştırılmasıdır. Laktozun basit şekerlere parçalanması, laktozsuz sütün normal sütlere kıyasla daha şekerli bir tada sahip olmasına sebep verir.Ancak normal sütlere oranla daha fazla şeker içermez.
3) VEGAN DİYET
Veganlık beslenme modelinden çok yaşam felsefesidir. Sağlık açısından ele aldığımızda diyetisyen ile
çalışan veya bitkisel kaynaklı protein tüketimine önem veren, dengeli beslenmeyi sağlayabilen vegan
bireylerin kalp damar hastalıkları ve metabolik hastalıklar yönünden avantajlı olduğunu söylemek
mümkün. Vegan beslenme FAO ve Green Food Project hazırladığı sürdürebilir beslenme ilkelerine
uygun bir beslenme modelidir.Vegan yaşam tarzınız varsa bitkisel kaynaklı proteinler baklagiller tahıllar,fındık ,badem ,ceviz arttırmalısınız .
Tüm bu popüler olan diyet modellerinin sadece zayıflama amacıyla kullanılmasının hiçbir bilimsel dayanağı yoktur.İntoleransınız veya alerjiniz yoksa ara öğün tüketmek gibi yapacağınız küçük değişiklikler bu tarz diyetlerden daha eltili olacaktır.
ZAYIFLAMA STRATEJİLERİ
Atıştımalık önerileri
1) 2 adet diyet kraker +2 kaşık humus
2) 1 adet yeşil elma tarçın 2 kaşık yoğurt
3) 30 gram peynir + 1 küçük salkım üzüm
4) 1/2 muz üzerine şekersiz fıstık ezmesi +kahve
5) 1 adet havuç+salatalık çubuk şeklinde doğrayıp humus ile beraber tüketin
Yemeklerinizin kokusu ve görüntüsünün iştah üzerine önemli rol oynuyor
Yediklerinizin güzel bir sunum ilefotoğrafını çekmek gün sonunda sizi sağlıklı öğünlere karşı olumlu hissetmenizi sağlarken, diyettekiotokontrolünüzü de arttıracaktır.
